Demir Gübresi
Başta azot ve fosfor içeren kimyasal gübreler olmak üzere diğer hayvansal ya da kimyasal gübreler çok dikkatli ve planlı şekilde kullanılmalıdır. Aksi takdirde toprak ve su kirliliği meydana gelir.
Bitkiler, ihtiyaç duydukları besinleri ve elementleri bazı sebepler nedeniyle topraktan istedikleri gibi alamayabilirler. Bunun sonucunda da bazı belirtiler gösterirler. Örneğin azot ihtiyacını gerektiği kadar karşılayamayan bitkilerde yetişme engellenir, bitinin rengi sarıya döner. Demir elementi ihtiyacını yeterince karşılayamayan bitkilerin yapraklarında sararma gözlemlenir fakat damarları yeşil kalır. Bitkinin yaprakları yukarı doğru kıvrılır. Bitkilerde demir elementi ihtiyacını karşılayabilmek için demir gübresi kullanılabilir. Demir gübresi aynı zamanda demir sülfat olarak da bilinen bir maddedir.
Demir gübresi, bitkilerde demir noksanlığından kaynaklanan büyüme ve gelişme geriliğinin belirgin olduğu zamanlarda tavsiye edilir. Demir, fotosentez için son derece önemli bir bileşen olup, bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için mutlaka gerekli olan bir elementtir. Demir gübresi, Anadolu’da “Karaboya, Saçıkara, Saçıkıvrız ve Şıbılık” olarak da adlandırılmaktadır. Toprakta hemen hemen her zaman var olsa da bitkilerin alamayacağı formda olabilir. Akdeniz bölgesi topraklarında ve kırmızı renkli topraklarda demire rahatça rastlayabilirsiniz fakat demir yıkanmayla kaybolur ve toprağın alt tabakalarına tutunur. Bu nedenle demir gübresi topraklar için sık sık gerekli olan bir gübre çeşididir.
Demir gübresi bünyesinde demirin yanında başka elementler de bulundurur. Açık mavi ve yeşil renkte, kristal yapıya sahip olan demir gübresi, inorganik bir gübredir.
Demir Gübresi Ne İşe Yarar?
Demir gübresi bitkinin ihtiyacı olan demir elementini bitkiye sağlar. Bu sayede bitki daha sağlıklı büyür ve gelişir. Yaprakları, gövdesi daha sağlıklı hale gelen bitki, daha sağlıklı ve kaliteli meyveler verir. Bu sayede hem verim artmış olur hem de bitki sahibinin zararı en aza indirgenir hatta neredeyse yok olur.
Demir gübresi piyasadaki diğer gübre çeşitlerine oranla daha ucuz ve daha kolay temin edilebilir özelliktedir. Bitki gelişimi için gerekli olan diğer elementleri de bulundurması sebebi ile organik tarım yapan çiftçiler tarafından tercih edilme oranı yüksek bir gübredir.
Demir gübresi uygulandığı alanlar, uygun şartları bulunduruyorsa kolayca erir ve bitkiler tarafından hızla emilir. Bitkilere yeşil rengini veren klorofil pigmentinin de içinde yer aldığı için demir noksanlığından sararan bitkinin eski rengine kavuşmasına yardımcı olur.
Demir gübresi kullanıldığı bitkilerin daha canlı ve dirençli olmasını sağlar. Bitkilerin çiçek açmasında, meyve tutmasında, büyümesinde ve renk oluşumunda fizyolojik olarak pek çok olumlu etki yaratır.
Demir gübresi toprağın pH değerini düşürerek bitkinin diğer besin maddelerini de almasına yardımcı olur. Demir gübresi direkt toprağa verilebileceği gibi çözelti formunda yapraklara püskürtülerek de uygulanabilir.
Demir Gübresi Ne Zaman Verilir?
Demir gübresi yılda bir veya iki kez kullanılması uygun olan bir gübredir. Fazla ve plansız kullanımı toprağı ve suyu kirletebilir. Uygulama dozu ve zamanı bitkiden bitkiye değişiklik gösterebilen bir durumdadır. Örneğin bağ bitkileri ve kivilere demir gübresinin verilmesi için en uygun zaman sürgün oluşumu başlangıcıdır.
Domates, biber, patlıcan, salatalık, karpuz, kavun, çilek ve kabak bitkilerine demir gübresi verilmesi için ideal zaman dilimi fide dikiminden başlar, hasattan 15-20 gün öncesine kadar sürer. Muz bitkisine gelişme dönemi boyunca herhangi bir anda demir gübresi verilebilir.
Narenciye ürünleri için demir gübresi, ilkbahar sürgünleri 2/3 oranında uzadığı zaman verilmeye başlanabilir.
Bazı bitkilere sürgün faaliyeti başladıktan sonra belirlenecek bir zamanda demir gübresi verilmesi uygundur. Bunlara şu bitkiler örnek verilebilir; kiraz, vişne, şeftali, kayısı, erik, elma, armut, ayva ve zeytin.
Mısır ve ayçiçeği bitkisi için demir gübresinin verilebileceği en mükemmel zaman, bitki boyunun 40-50 cm’e ulaştığı dönemden itibaren başlar. Patates ve şeker pancarı gibi toprak altında yetişen bitkiler, yumru irileşme döneminde demir gübresi almak için uygunlardır.
Buğday, arpa ve çeltik bitkilerine, kardeşlenme dönemlerinde demir gübresi verilebilir.
Çukurova’da çok bulunan pamuk bitkisine demir gübresi verilmesi için en uygun zaman dilimi, koza oluşumundan önce ve taraklanma başlangıcıdır.
Fasulye, nohut ve mercimek bitkilerine gelişme dönemi boyunca demir gübresi verilebilir. Süs bitkilerine de bu dönemde verilmesi uygundur. Fındık, ceviz, antep fıstığı bitkilerine ise sürgün faaliyeti başladıktan sonra demir gübresi verilmesi idealdir.
Yaprağı yenen bitkilere, mesela marula, kıvırcığa ve lahanaya 5. yaprak açmadan önce demir gübresi verilmelidir.
Son olarak soğan, sarımsak ve havuç gibi bitkilere demir gübresi, bitkilerin 5-6 yapraklı olduğu dönemden itibaren verilebilir.
Demir gübresi bitkilere eğer yapraktan verilecekse uygulama dozları 10-15 gün ara ile verilmelidir. Eğer dozlar damla sulama şeklinde yapılacaksa haftalık olarak uygulanır.
Demir Gübresi Faydaları
Diğer gübrelerde olduğu gibi demir gübresinin de pek çok faydaları vardır. Örneğin demir gübresi, toprakta ve bitkide mantar ve diğer hastalıkların meydana gelmesini önleyici bir etkiye sahiptir.
Çiçek, meyve ve salkım silkmelerini önleyen demir gübresi, döl tutumunu da arttırır. Bu sayede daha fazla ve daha kaliteli döller ortaya çıkar. Demir gübresinin bir diğer faydası ise bitkilerde optimum büyümeyi ve gelişmeyi sağlamasıdır. Aynı zamanda büyümeyi hızlandırıcı bir etkiye de sahiptir.
Demir gübresi bitkinin ihtiyacı olan demir elementini bitkiye sağlar. Bu sayede bitkilerde fotosentez için gerekli olan klorofil pigmenti hızla artış gösterir. Böylece bitki daima yeşil ve sağlıklı olur.
Demir gübresi, bitkinin hastalıklara ve yanında çıkan gereksiz otlara karşı daha dirençli olmasına yardımcı olur.
Demir gübresi, bilinen bu faydaları sayesinde daha sağlıklı bitkiler elde etmek için sıklıkla tercih edilen bir gübredir. Her gübrede olduğu gibi fazla kullanımından kaçınılmalıdır. Gerektiği kadar ve planlı bir şekilde kullanılan demir gübresi sayesinde bitkiden alınan verim maksimum olur. Aksi halde bitkinizin zarar görmesinin yanında, çevre kirliliği gibi istenmeyen başka olaylar da meydana gelebilir.